Ultrad¼wiêki s± to drgania o¶rodka zachodz±ce z czêstotliwo¶ciami
wiêkszymi ni¿ 20KHz.
Drgania te s± nies³yszalne dla ludzi, jednak s³ysz± je m.in. psy,
nietoperze, delfiny.
Wytwarzanie ultrad¼wiêków
Wytwarzanie tak szybkich drgañ jest mo¿liwe tylko wtedy, gdy
przedmiot drgaj±cy jest ma³y i lekki (niech kto¶ spróbuje "machaæ"
30 tysiêcy razy na sekundê du¿ym, ciê¿kim przedmiotem...)
Jak wiêc uzyskuje siê tak szybkie drgania?
Mechaniczne ¼ród³a ultrad¼wiêków
| Nazwa urz±dzenia |
Jak dzia³a? |
| piszcza³ka ultrad¼wiêkowa Galtona - przywo³ywacz psów |
w bardzo ma³ej rurce piszcza³ki powietrze drga z o wiele
wiêksz± czêstotliwo¶ci± ni¿ w du¿ej rurze organów koncertowych. |
| generator piezoelektryczny |
s± materia³y (kryszta³y piezoelektryczne), które
zmieniaj± swoje wymiary po przy³o¿eniu do nich napiêcia Je¿eli to
napiêcie zmienia siê bardzo szybko, wtedy kryszta³ bardzo szybko siê
kurczy i rozszerza, przez co generuje ultrad¼wiêki |
| generator magnetostrykcyjny |
zjawisko jest podobne do piezoelektrycznego, tylko, ¿e w
tym wypadku ruch w generatorze wywo³ywany jest przez szybko zmienne pole
magnetyczne |
Zastosowanie ultrad¼wiêków
Ultrad¼wiêki maj± szerokie zastosowanie w medycynie i technice.
Oto przyk³ady zastosowañ:
 |
ultrasonograf "prze¶wietla"
ultrad¼wiêkami cia³o cz³owieka |
|
ogniskuj±c ultrad¼wiêki mo¿na
drganiami pobudziæ okre¶lony narz±d, co ma zastosowanie w medycynie |
|
prze¶wietlanie ultrad¼wiêkami innych
materia³ów pozwala na wykrycie w nich wad (defektoskopia ultrad¼wiêkowa) |
|
sondy ultrad¼wiêkowe mierz± g³êboko¶æ mórz |
|
wysokoenergetyczn± wi±zk± ultrad¼wiêkow±
mo¿na przecinaæ i wierciæ i oczyszczaæ przedmioty |
Hiperd¼wiêki
Hiperd¼wiêki maj± jeszcze wiêksz± czêstotliwo¶æ ni¿ ultrad¼wiêki -
ponad miliard herców. Maj± one pewne szczególne w³a¶ciwo¶ci, jednak spotkaæ
je mo¿na jedynie w laboratoriach.
|