Ultrad¼wiêki, czyli piski, tak wysokie, ¿e ju¿ ich nie s³ychaæ

Ultrad¼wiêki s± to drgania o¶rodka zachodz±ce z czêstotliwo¶ciami wiêkszymi ni¿ 20KHz. Drgania te s± nies³yszalne dla ludzi, jednak s³ysz± je m.in. psy, nietoperze, delfiny.

Wytwarzanie ultrad¼wiêków

Wytwarzanie tak szybkich drgañ jest mo¿liwe tylko wtedy, gdy przedmiot drgaj±cy jest ma³y i lekki (niech kto¶ spróbuje "machaæ" 30 tysiêcy razy na sekundê du¿ym, ciê¿kim przedmiotem...)

Jak wiêc uzyskuje siê tak szybkie drgania?

Mechaniczne ¼ród³a ultrad¼wiêków

Nazwa urz±dzenia Jak dzia³a?
piszcza³ka ultrad¼wiêkowa Galtona - przywo³ywacz psów w bardzo ma³ej rurce piszcza³ki powietrze drga z o wiele wiêksz± czêstotliwo¶ci± ni¿ w du¿ej rurze organów koncertowych.
generator piezoelektryczny s± materia³y (kryszta³y piezoelektryczne), które zmieniaj± swoje wymiary po przy³o¿eniu do nich napiêcia Je¿eli to napiêcie zmienia siê bardzo szybko, wtedy kryszta³ bardzo szybko siê kurczy i rozszerza, przez co generuje ultrad¼wiêki
generator magnetostrykcyjny zjawisko jest podobne do piezoelektrycznego, tylko, ¿e w tym wypadku ruch w generatorze wywo³ywany jest przez szybko zmienne pole magnetyczne

Zastosowanie ultrad¼wiêków

Ultrad¼wiêki maj± szerokie zastosowanie w medycynie i technice.

Oto przyk³ady zastosowañ:

ultrasonograf "prze¶wietla" ultrad¼wiêkami cia³o cz³owieka
ogniskuj±c ultrad¼wiêki mo¿na drganiami pobudziæ okre¶lony narz±d, co ma zastosowanie w medycynie
prze¶wietlanie ultrad¼wiêkami innych materia³ów pozwala na wykrycie w nich wad (defektoskopia ultrad¼wiêkowa)
sondy ultrad¼wiêkowe mierz± g³êboko¶æ mórz
wysokoenergetyczn± wi±zk± ultrad¼wiêkow± mo¿na przecinaæ i wierciæ i oczyszczaæ przedmioty

 Hiperd¼wiêki

Hiperd¼wiêki maj± jeszcze wiêksz± czêstotliwo¶æ ni¿ ultrad¼wiêki - ponad miliard herców. Maj± one pewne szczególne w³a¶ciwo¶ci, jednak spotkaæ je mo¿na jedynie w laboratoriach.

 

Pocz±tek dzia³u Akustyka