D¼wiêki nie s³yszalne przez cz³owieka, czyli ultra- i infrad¼wiêkimateria³ wiedzy na poziomie liceum materia³ wiedzy gminazjalny

Aby w pe³ni rozumieæ zjawisko d¼wiêku, trzeba wspomnieæ o jeszcze jednej kwestii - nie wszystkie "d¼wiêki" s³yszymy (s³owo "d¼wiêki" jest w cudzys³owie, bo w koñcu co¶ czego nie s³ychaæ trudno jest uznaæ za zjawisko akustyczne, ale dalej wszystko siê wyja¶ni).
Jakich d¼wiêków nie s³yszymy?

oczywi¶cie za cichych 

ale tak¿e za g³o¶nych, bo przestajemy je s³yszeæ rozró¿niaj±c cechy takiego d¼wiêku, a zaczynamy odczuwaæ tylko ból w uszach

zbyt wysokich (zbyt piskliwych)

zbyt  niskich (mo¿emy je czasem odczuæ jako wibracje, ale nie us³yszeæ). 

Dlatego, je¿eli za detektor uznamy np. ucho nietoperza, s³onia, to "d¼wiêkami" (czyli zjawiskami o podobnej naturze jak fale s³yszalne) stan± tak¿e fale znajduj±ce siê absolutnie poza mo¿liwo¶ci± ich odbioru przez ludzi. 
Bo wiadomo np., ¿e delfiny, psy, nietoperze rozpoznaj± ultrad¼wiêki, czyli piski tak wysokie, ¿e absolutnie niedostêpne percepcji ludzkiego s³uchu. Z kolei s³onie albo tygrysy posiadaj± w³asny rodzaj "mowy" oparty o infrad¼wiêki - d¼wiêki tak bardzo niskie, basowe, ¿e ludzkie ucho na nie nie reaguje (reagowaæ mo¿e ew. ca³e cia³o odbieraj±c du¿e natê¿enie infrad¼wiêków jako wibracje)...
Warto tu jeszcze dodaæ, ¿e d¼wiêki nies³yszalne przez cz³owieka mog± byæ rejestrowane przez urz±dzenia pomiarowe; sygna³y tego rodzaju mog± byæ zapisywane i analizowane za pomoc± wielu technik.

Dlatego choæ najczê¶ciej (gdy mowa o akustyce "fizjologicznej):

za d¼wiêk uwa¿a siê s³yszalne przez ludzi drgania cz±steczek o¶rodka, czyli drgania zachodz±ce z czêstotliwo¶ciami od 16 Hz do 20 KHz.

To jednak w szerszym sensie (mówimy o akustyce "fizycznej") miano d¼wiêku przys³uguje tak¿e drganiom o¶rodka nies³yszalnym przez ludzi -  ultrad¼wiêkom (s± to drgania o¶rodka zachodz±ce z czêstotliwo¶ci± powy¿ej 20 KHz) i infrad¼wiêkom (infrad¼wiêki, to drgania o czêstotliwo¶ciach poni¿ej 16 Hz).

Czy wiesz, ¿e?
- s³onie porozumiewaj± siê ze sob± za pomoc± infrad¼wiêków? Ten sposób komunikacji ma jedn± wielk± zaletê - zasiêg wielu kilometrów i brak przeszkód terenowych, poniewa¿ infrad¼wiêków w³a¶ciwie nie da siê ekranowaæ, a poch³anianie ich te¿ zachodzi w mniejszym stopniu, ni¿ dla d¼wiêków s³yszalnych przez ludzi.

Rozmowa dwóch bardzo awangardowych kompozytorów:
- no i co podoba³a siê ta twoja sonata na ultrad¼wiêki?
- tak, mojemu psu, delfinom i ca³ej rzeszy nietoperzy.

 

Co to jest d¼wiêk? << D¼wiêki nies³yszalne  >> Ton