Energia topnienia

Topnienie jest zmianą stanu skupienia polegającą na przejściu ze stanu stałego do stanu ciekłego. Do tego procesu potrzebna jest energia. Wartość tej energii zależy od następujących czynników:

masy substancji (czyli jej ilości)
właściwości topiącej się substancji opisywanej współczynnikiem o nazwie "ciepło topnienia".

Wzór na energię potrzebną do stopienia określonej ilości substancji

Wzór na energię (cieplną) potrzebną do stopienia określonej ilości ciała stałego ma postać:

Qt = mL

Qp - energia potrzebna do stopienia danej ilości substancji - jednostka w układzie SI: dżul J

m - masa topiącej się substancji - jednostka w układzie SI: kilogram kg

L - ciepło topnienia - współczynnik charakteryzujący substancję - jednostka w układzie SI: dżul przez kilogram J/kg.

Współczynniki L są podawane w tablicach i odnoszą się najczęściej do topienia się zachodzącego w temperaturze topnienia danej cieczy (i pod ciśnieniem normalnym). W innych temperaturach współczynnik ten może posiadać inną wartość.

Uwaga 1 - temperatura nie ulega zmianie

Wzór podany wyżej odnosi się do sytuacji, w której po stopieniu się ciała stałego, powstała ciecz ma temperaturę równą temperaturze ciała stałego, z której powstała (w ten sposób podczas topienia zachowują się ciała krystaliczne). W celu dalszego ogrzania cieczy potrzebna byłaby oczywiście dodatkowa energia. 

Uwaga 2 - opisywana energia jest oddawana podczas krzepnięcia

Podany wyżej wzór odnosi się nie tylko do sytuacji, w której zachodzi topienie się ciała stałego. Także proces odwrotny - krzepnięcie (także bez zmiany temperatury) związany jest z tą energią. Jednak w przypadku krzepnięcia energia tej jest oddawana przez ciecz, a nie pobierana.

 

Zastosowania omawianego w tym rozdziale wzoru

Powyższy wzór jest dość często stosowany w Bilansie cieplnym, razem z wzorami na energię niezbędną do zmiany temperatury ciałaenergię parowania. Inne zastosowania wiążą się zawsze z koniecznością wyznaczenia energii potrzebnej do stopienia ciała stałego - np. w metalurgii.