Przyspieszenie chwilowe - wstęp

Przyspieszenie średnie - czyli standardowa definicja przyspieszenia na poziomie gimnazjum

Dotychczas omawiane przyspieszenie było tzw. przyspieszeniem średnim. Np. wzory 

i

opisują właśnie przyspieszenie średnie, czyli przyspieszenie liczone dla dowolnych, nawet bardzo dużych, przedziałów czasu. 

Definicja przyspieszenia chwilowego

Przyspieszenie chwilowe - dokładniej opisuje zjawiska, ale jest trudniejsze do zrozumienia

Jednak podając przyspieszenie najczęściej myślimy o jednej chwili ruchu. A przecież samo przyspieszenie też może ulegać zmianom. I należałoby jakoś te zmiany zauważać w naszych wzorach. 
Dlatego "prawdziwe" przyspieszenie to tzw. przyspieszenie chwilowe, czyli przyspieszenie liczone dla bardzo małych (właściwie nieskończenie małych) odcinków drogi (lub nieskończenie małych przedziałów czasu). Matematycznie zapisuje się to albo z użyciem pojęcia granicy (limes - łac. granica), albo za pomocą - równoważnej - notacji różniczkowej.

Przyspieszenie chwilowe postać różniczkowa postać z użyciem granicy
postać skalarna
postać wektorowa

Przyspieszenie chwilowe jest przyspieszeniem jakie obiekt ma w jednej chwili, dokładnie w tym konkretnym ułamku sekundy. 

Kiedy trzeba dbać o to, czy przyspieszenie jest chwilowe, czy średnie?

Na szczęście dla sensu większości zadań na poziomie gimnazjum i liceum....
W ruchu jednostajnie zmiennym przyspieszenie chwilowe jest równe przyspieszeniu średniemu.

Dzięki temu nie musimy się przejmować zmianami przyspieszenia w bardzo wielu przypadkach - np. przy standardowym spadku swobodnym (bez oporu powietrza), czy hamowaniu samochodu. Wtedy wzory na przyspieszenie średnie w zupełności wystarczają.