Tarcie toczne występuje dla sytuacji, w których mamy do czynienia z kulą,
kołem, lub walcem toczonym po jakimś podłożu. Ponieważ toczenie jest
zazwyczaj łatwiejsze niż bezpośrednie przesuwanie ciał z tarciem posuwistym,
to siła tarcia tocznego jest w większości przypadków wyraźnie mniejsza od
siły tarcia posuwistego. Nie na darmo wynalazek koła uważany jest za jeden z
najważniejszych w historii ludzkości.
Siła tarcia tocznego zależy od dwóch elementów:
![](../_themes/industrial-m/indbul1d.gif) | rodzaju trących powierzchni |
![](../_themes/industrial-m/indbul1d.gif) | promienia toczonego koła, kuli, czy walca |
W przypadku ciał toczących się wzór na współczynnik
tarcia jest inny. Wynika to z faktu, że łatwiej jest toczyć koło
(walec) o większym promieniu niż o mniejszym. Dlatego w miarę stałą
wartość dla danych powierzchni ma współczynnik tarcia tocznego obliczany następująco:
![](../wzory/tarcie8.gif)
μ -
współczynnik tarcia tocznego (w układzie SI w metrach m)
T – siła tarcia tocznego (w układzie SI w
niutonach N)
N – siła dociskająca powierzchnie (
w układzie SI niutonach N)
oraz
R - promień toczącego się koła lub walca (w
metrach m)
Po przekształceniu tego wzoru tak, aby wyliczyć siłę
tarcia T, otrzymamy:
![](../wzory/tarcie3.gif)
Z powyższego wzoru widać, że wzrost promienia
toczącego się obiektu powoduje proporcjonalne zmniejszenie siły
tarcia.
|